İlişki Anksiyetesi Nedir?
İlişki anksiyetesi, bireylerin romantik ilişkilerinde yaşadıkları genel endişe, korku, stres gibi duyguların hissedildiği ve kişilere rahatsızlık veren bir durumdur. İlişki süresince bireyler partnerlerine karşı sorgulayıcı, güvensiz ve şüpheci bir tutum sergileyebilirler. Bu tutum sonucunda hem kendileri hem de partnerleri yoğun bir rahatsızlık duyarlar ve ilişkileri sağlıksız bir hal alabilir.
İlişki Anksiyetesi Neden Oluşur?
1-Bağlanma Stilleri
Bağlanma stilimiz, insanlarla ilişkimizi önemli ölçüde etkileyen faktörlerden biridir. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde bakım verenler tarafından gerekli ilgi ve sevgi gösterildiği zaman güvenli bağlanma oluşabiliyor. Çocuğun ihtiyaçlarının yeteri ölçüde karşılanması güvenli bağlanmanın sağlayıcılarından biri olarak karşımıza çıkan etkenlerden. Fakat bu ihtiyaçların karşılanmayıp gerekli ilgi ve sevginin gösterilmediği durumlarda, kişilerde kaygılı bağlanma stili gelişebiliyor. Bakım verenin ortadan kaybolması, bebeğin temel ihtiyaçlarının karşılanması gerektiği zamanlarda yine bakım verenin görülememesi, kaygılı bağlanmaya yol açabiliyor. Böyle durumlarda istediği ilgiyi göremeyen kişi, karşısındaki kişinin ona karşı tutunduğu tavırlar dolayısıyla, kendisinde geleceğe dair istediği zamanlarda yanında olup olamayacağı konusunda endişe duymasına sebep oluyor. Burada gözlemlenen kaygı ilerleyen yıllardaki romantik ilişkilerde de karşımıza çıkabiliyor.
2- Geçmiş İlişkilerden Kaynaklanan Travmalar
Bebeklik ve erken çocukluk dönemlerinde kişiler bakım verenleriyle güvenli bir bağlanma stili geliştirseler bile ilerleyen zamanlarda deneyimlemiş oldukları ilişkilerindeki olumsuz tecrübeler, diğer ilişkilerinde de kaygı duymalarına sebep olabilmektedir. Önceki ilişkisinde kendisine makul bir gerekçe sunulmadan terk edilen, kendi benliğine dair istemediği olumsuz düşünceler kazandırılan veya kendi beklentileriyle paralel olacak şekilde istediği gibi bir ilişki yaşayamayan bireylerde, ilişki anksiyetesi gözemlenebilmektedir.
3-İletişim Eksikliği-Geleceğe Dair Beklentiler
Bireyler romantik ilişki sürecinde partnerleriyle sağlıklı bir iletişim içinde bulunmadıklarında, kendi ilişkilerine dair endişelere sahip olabilirler. Yaşanılmak istenen ilişki şekli partnerler arasında paylaşılmadığında, içinde bulunulan ilişkiden beklentiler konuşulmadığında ilişkiden alınan doyum, kaygı sebebiyle azalabilmektedir. Yaşanan birliktelikte, duygusal yoğunluğun ön planda olması gibi bir isteği olan kişi ile cinselliğin ön planda olmasını bekleyen bir partneri olması durumda, açık bir iletişim de olmazsa beklentiler birbirleriyle çatışmış olur. Buna benzer çatışmalar, bu ilişkinin geleceğine dair kaygılara sebep olabilir.
4-Düşük Özsaygı ve Özgüven
Bireylerin kendilerine dair olumsuz düşüncelerde bulunması, değersizlik hissine sahip olmaları, çoğu zaman başkalarıyla kıyaslanmaları veya kendilerini kıyaslamaları, düşük benlik saygısına sebep olabilir. Düşük benlik saygısı da o kişilerin ilişkilerinde kendilerini değersiz görmelerine ve güzel bir ilişki yaşama haklarının olmadığına yönelik düşünceleri ortaya çıkarabilmektedir. Kendi partnerleriyle kıyas da bu ilişkilerde söz konusu olabilir. Karşı tarafı hak etmediklerine ve partnerlerinin kendilerinden çok daha iyi bir kişiliğe veya fiziksel görünüme sahip olduğuna inanabilirler. Bu inanç da bir gün bu ilişkinin biteceği, partnerlerinin kendilerini sevmeyi bırakacağı yönünde kaygı yaratabilir.
İlişki Anksiyetesi Belirtileri
1-Konrol Kaybı Hissi
İlişki içerisinde devamlı olarak partneri kontrol etme isteği, kendisini aldatıp aldatmadığına, yalan söylediğine, sevmediğine dair duyulan yoğun kaygı; kişinin o ilişkiyi kontrol altına almaya çalışmasına sebep olabilmektedir. Partnerlerinin bu kontrol durumunu kabullenmemesi sonucu, kişilerde kontrol kaybı hissi oluşur ve bu ilişkiye yönelik endişeleri daha da artar.
2-Sürekli Tartışmalar
İlişkilerde tartışmalar olağandır ancak bu durumun artık rahatsızlık verici boyuta ulaşması, partnerlerin sağlıksız bir ilişki içerisinde oldukları bilincini uyandırabilir. Şüpheci ve güvensiz bir tutum sergilenerek yapılan tartışmalar, bu ilişkinin biteceğine yönelik kaygılarla da birleşince ilişkiyi kurtarmaya yönelik bir amaç sergilenirken tam tersi durumlara yol açabilir.
3-Onay İhtiyacı
İlişki anksiyetesi olan bireylerde daimi olarak partnerlerinden onay bekleme davranışı gözlemlenebilir. Karşı tarafın beklentileri ve istekleri doğrultusunda hareket edilmesi, kişilerin kendi beklenti ve ihtiyaçlarını istedikleri şekilde karşılamamalarına sebep olabilir.
4-Depresyon ve Kronik Mutsuzluk
İlişkiye dair duyulan endişe, beraberinde depresyon ve kronik mutsuzluğu da getirebilir. İlişki içerisinde doyum alıp mutlu olması beklenen kişilerde, bu sebeple tam tersi duygu durum halleri gözlemlenebilir.
İlişki Anksiyetesi ile Başa Çıkma Yolları
I-Açık İletişim Kurma
II-Kendine Ait Duyguları Tanıma ve Sağlıklı Sınırlar Belirleme
III-Olumlu Düşünce Kalıpları Geliştirme
IV-Endişe Kaynağını Bulmaya Çalışma
V-Profesyonel Destek Alma
Derya SEZGİN
